Bangaphezu kuka-500 abantu baseWestern Cape abadliswe ushevu ngabahlanza izindlu ezinyangeni eziyisithupha
Abantu abangaphezu kuka-500 eNtshonalanga Kapa badliswe ushevu ezinyangeni eziyisithupha nje kuphela ngenxa yemikhiqizo evamile yokuhlanza yasendlini efana ne-bleach, okokuhlanza, okokuhlanza umoya kanye namapholishi.
Lezi zibalo, ezitholwe kwi-Provincial Poisons Information Helpline, zikhishwe kuleli sonto nguMnyango wezeMpilo Kuzwelonke kanye nezeMpilo eWestern Cape.
“Njengoba amaholidi esikole eqhubeka ngokugcwele, kubaluleke kakhulu kunanini ngaphambili ukuba abazali baqaphele izingozi ezicashile emikhiqizweni yansuku zonke yasendlini,” kusho umnyango.
“Izibalo zamuva ze-Poisons Information Helpline zembula ukuthambekela okuphathelene nalokho. Phakathi kuka-January 1 no-June 31, kwaba nezigameko ezibikiwe zikashevu ezingu-6 142, ezingu-514 zixhunywe ezintweni ezivamile zasendlini njenge-bleach, izinto zokuhlanza, izifudumezi zomoya kanye nokupholisha.”
Izinto eziyinhloko zasendlini kwakuyi-bleach (amakesi angu-148), izinto zokuhlanza ezijwayelekile ezifana noketshezi lokuwasha izitsha nezinto zokugeza izingubo (123), okokuhlanza umoya neziqedaphunga (54), upholishi waphansi, izimoto nezicathulo (30), kanye nezinto zokuhlanza amanzi (29).
“Izingane zisengozini kakhulu. Emikhiqizweni yasendlini okubikiwe engxenyeni yokuqala ka-2025, engu-243 yayihilela izingane ezineminyaka engaphansi kwemihlanu. Imikhiqizo epakishwe ngokugqamile nenephunga elimnandi ingayenga izingqondo ezisencane ezinelukuluku, zandise ingozi yokungenwa ngephutha.”
UCindy-Lee Golding, ongungoti eTygerberg Poison Information Centre, uthe ukuhluleka ukuvala amabhodlela amakhemikhali ngendlela kuvame ukuholela ezigamekweni.
“Izigameko eziningi zikashevu azenzeki ngenxa yokunganakwa, kodwa ngenxa yezingozi zansuku zonke.
“Izindlela zokuphepha ezilula, njengokukhiya amakhemikhali, ukusebenzisa amakepisi angangeni abantwana, nokufundisa izingane ngezingozi, zingasindisa ukuphila. Ukuvimbela kuyisivikelo esinamandla kunazo zonke esinaso.”
I-ChildSafe, inhlangano engenzi nzuzo ezinze e-Red Cross War Memorial Children’s Hospital, inikeze imindeni ngamathiphu okuphepha.
“Gcina imikhiqizo enobuthi lapho izingane zingabonwa futhi zingakwazi ukufinyelela kuzo, ikakhulukazi ekhabetheni elikhiyiwe.
“Khumbula ukuthi iziqukathi ezivikela izingane azikwazi ukuvikela izingane ngo-100%. Faka imithi egumbini elikhanyiswe kahle, funda imiyalelo ngokucophelela futhi ulandele umthamo obekiwe.”
Le nhlangano yeluleke abazali ukuthi bangabheki imithi njengoswidi noma bayenze ihehe ezinganeni.
“Kugweme ukuphuza imithi phambi kwezingane, njengoba zithanda ukulingisa abantu abadala. Ningayiphathi imithi noma niyigcine ezikhwameni,” kusho isitatimende.
“Lahla imithi engadingekile ngokuphepha – imithi engasetshenzisiwe ingabuyiselwa emitholampilo yendawo. Gcina izikhwama ezinezimonyo endaweni lapho ungafinyeleleki khona. Njalo shiya amakhemikhali nezihlanzi ezitsheni zakho zokuqala, ungalokothi uzidlulisele emabhodleleni okuphuza.
“Susa amabhethri nemishini esebenza ngebhethri kude nezingane futhi ubeke itheyiphu enamathelayo phezu kwekesi yebhethri uma kudingeka. Fundisa izingane ngezingozi zokudla noma yini engadini.”
Le nhlangano iphinde yanxusa abazali ukuthi baqaphele uma bevakashele kwamanye amakhaya, ngoba kungenzeka ukuthi ubuthi lapho busuke bungagcinwa ngendlela ephephile.